Van goede buur naar mantelzorger

De participatiesamenleving…hét woord van enkele jaren geleden. Een samenleving waarin je verantwoordelijkheid voor jezelf en je naasten neemt. Net zo’n vanzelfsprekendheid als ‘beter een goede buur dan een verre vriend’, zou je denken. Tot het moment dat de eenzaamheid waar je in de media over leest, slechts een voordeur van je verwijderd is.

Onze oude buurvrouw van 95 tikte op een ochtend op het raam. Ik wilde net naar mijn werk fietsen, maar wilde eerst luisteren naar haar verhaal. Ze zou zo worden opgehaald door de ambulance, want ze had de hele nacht zo’n pijn gehad. Ik twijfelde geen moment en besloot bij haar te blijven tot de ambulance zou komen. Vanaf dat moment werden al die modewoorden van participatiesamenleving tot mantelzorger realiteit.

Er kwam namelijk geen ambulance en er was geen naaste om haar te helpen. Moederziel alleen in haar pyjama met vreselijke pijnen, zo kon ik haar niet achterlaten. Een halfuurtje werd een uur en een uur werd een ochtend. Een uur had ik haar alleen gelaten om toch nog wat te kunnen werken en ik zou terugkomen om de huisarts aan te horen. De huisarts die mij eerder op de ochtend had verteld dat er geen ambulance zou komen. Toen ik terugkwam met een vriendin van de buurvrouw (de enige met een sleutel) lag ze op de grond, met een kring van stoelen om zich heen verzameld. Een uur lag ze daar al, maar door de pijn in haar hand lukte het haar niet om weer omhoog te komen.

De piepjonge huisarts in opleiding sprak niet met maar tegen haar, hij had totaal geen gevoel bij deze hulpeloze vrouw. Hoe graag ik ook van mijn taak verlost wilde zijn, er moest iemand zijn die zorgde dat ze de juiste hulp kreeg. Bijvoorbeeld niet de wijkverpleging pas een dag later, maar iemand die haar die avond al kon helpen. Voor ik het in de gaten had, had ik de jas van mantelzorger aangetrokken. En dat terwijl de jas van zuster Clivia, moeder Theresa of Florence Nigthingale mij verre van gegoten zit. Geloof me, als een van mijn mannen thuis ziek is, ben ik er na een halve dag wel klaar mee. Maar nu de eenzaamheid van de buurvrouw zo zichtbaar was geworden, had ik toch geen keuze?

Meerdere keren heb ik die dag met instanties en artsen gesproken en zodra zij aarzeling in mijn stem hoorden, spraken ze me aan op mijn schuldgevoel. “Maar mevrouw, wat heeft nu meer prioriteit? Dat u op tijd de sleutel overdraagt aan de wijkverpleging of dat mevrouw vanavond nog gezien wordt door een arts?” “Mevrouw, het is echt heel belangrijk dat ze vanavond nog haar antibiotica krijgt, dus als u naar de nachtapotheek kunt gaan…”
Hoe kun je daar iets tegen in brengen? Want er was die dag niemand anders om de zorg voor haar op zich te nemen.
Vier keer heb ik haar op de grond gevonden, manlief heeft ’s avonds bij de nachtapotheek hemel en aarde bewogen om zonder enige gegevens toch de medicijnen mee te krijgen en om elf uur ’s avonds begeleidde ik haar met net iets te veel ‘nieuwe inzichten’ naar het toilet.

Ik was op toen ik thuis kwam. Lichamelijk was ik moe van de hele dag fysieke begeleiding maar geestelijk verkeerde ik in een soort shock. Die dag had ik ervaren hoe echte eenzaamheid er uit ziet, ervaren hoe makkelijk verantwoordelijkheden worden afgeschoven op een buitenstaander zoals ik en had ik gezien hoe de altijd trotse en zelfstandige buurvrouw al haar muren neerliet omdat ze niets meer te verliezen had.
Het maakte me verdrietig en eigenlijk ben ik, nu een maand later, nog altijd hevig onder de indruk. Eenzame ouderen kunnen we toch niet aan hun lot overlaten?

Er volgde nog een laatste dieptepunt om de dag af te sluiten. Toen ik na de heftige dag mijn tas inpakte voor de volgende dag, vond ik mijn fietssleutels en dus ook mijn fiets nergens meer. Ik had die ochtend mijn fiets met sleutel erin achtergelaten om naar de buurvrouw te luisteren… En ja, dat moet je natuurlijk nooit doen zelfs niet als je een dag lang auditie voor de rol van Florence Nightingale hebt gedaan….